De zin van het leven

Geplaatst op 23 september 2020 Geupdate op 25 september 2020

Interview met mezelf
Met dank aan Fokke Obbema voor zijn inspirerende boek ‘De zin van het leven’. Gesprekken over de essentie van ons bestaan.

Wat is de zin van het leven
Bij de vraag wat ik de zin van het leven vind, struikel ik al gelijk. Ik heb de neiging de door mij opgezogen kennis en ervaring er in een keer uit te gooien als in een ‘satsang’, een samenzijn in gezelschap met de hoogste waarheid. Alsof ‘zin’ stapelbaar is, cumulatief opbouwt en zo kan worden tot iets zaligmakends. En dat is het natuurlijk niet. Satsang is een directe weg zonder specifieke technieken en methoden van wikken, wegen, stapelen en compromissen. Het enige wat van belang is bij het zoeken naar zin, is dat je het verlangen en de bereidheid hebt om te zien wie je werkelijk bent.

Maar hoe moet je jezelf zijn wanneer je zelf niet eens weet wie je bent? En laat nu het grootste deel van mijn leven gebaseerd te zijn op dit wik-en-weeg principe. Daarbij gebruikte ik vooral het (af)kijken als mijn belangrijkste zintuig. Let wel, de zin van het leven hing af van mijn zintuigelijke waarnemingen. Dus keek ik! Ik keek mijn ogen uit. En als ik het kon verdragen, adopteerde ik mijn zelfbeeld. Zo vond ik natuurlijk nooit een antwoord op de vraag wat de zin is van het leven.

Ik heb vanaf het allereerste begin de wereld waarin in terecht was gekomen als een chaos ervaren. Mijn ouders hadden een bedrijf te runnen. En ik moest ervoor zorgen dat ze niet over mij struikelden. Dus was het van belang mee te bewegen, te deinen en rennen in de maalstroom van het leven zoals dit zich om mij heen vormde. Het leven noodzaakte mij grip te krijgen op wat er zoal op mij af kwam. Ik voelde mij als in een nest van een mantelmeeuw te vondeling gelegd kind. De hele meeuwenkolonie bemoeide zich met mijn opvoeding. Voornamelijk door het toerollen van eieren als voedsel en het toedekken met dons en veertjes van mijn scharminkelig lijfje. Ik snapte niks van het gekrijs en zag ze vaak lange perioden niet. In de tussentijd zocht ik mijn eigen weg en werd ik een ‘ikkezelf’ kind en ging ik opzoek naar verbinding met gelijken en persoonlijke groei. In mijn verhalenbundel, doe ik verhaal van de te vondeling gelegde jongen Wrèhè Does (Verzonnen Waarheid).

Hoe is die zoektocht verlopen?
Wat mij vanaf mijn zevende levensjaar parten heeft gespeelt is de angst de grip te verliezen op alles wat er in mijn leven gebeurt. Anders gesteld zou ik het willen omschrijven als de noodzaak grip te vinden op mijn leven. Meerdere malen is dit het thema in mijn dromen. Ik raak dan verzeild in een complexe samenleving, stad of huis, en probeer dan mij een weg te banen door de chaos die zich daar over mij heen stort.

Mijn groei werd voornamelijk gevoed door mijn vurig enthousiasme en mijn competitieve instelling. Daarbij zocht ik wel naar verbinding maar kende de noodzakelijkheid niet om te reflecteren. Daar was ik ten eerste niet mee opgevoed en ten tweede zit reflecteren niet in de rugzak van iemand die zo introvert is als ik. Als het mij te veel werd, te druk in mijn hoofd, zocht ik rust in het ordenen en opruimen. Ik was een kind met een ‘landingsprobleem’. Een sterrenkind! Mijn moeder omschreef mij als een ‘hij redt zich wel kind’. En daarmee leek haar rol als moeder voorbij.

Kun je die druk omschrijven?
Bij mij werd die druk voornamelijk veroorzaakt door de sociale verwachtingen. Die zorgde ervoor dat ik soms het idee had de draad compleet kwijt te zijn en niet meer weet had of ik iets echt vind of dat ik dacht dat ik het vind. Dan werd het moeilijk mijn eigen identiteit helder voor me te zien. Meerdere malen zocht ik mijn heil bij religieuze of spirituele stromingen. Ik zocht echter altijd naar een voorbeeld, een richting wijzer, zonder mij de vraag te stellen wat ik dan precies zocht. Ik bewoog mij vooral in de periferie en drong nauwelijks door tot de kern. Ik klopte bij iedereen aan, maar nooit bij mezelf.

Wat hield je gaande?
Ik ging lange tijd als een opportunist door het leven met als lijfspreuk: ik heb het nog nooit gedaan dus ik denk dat ik het kan. En met die ‘blufhouding’ ben ik nog ver gekomen. Ik werd etaleur, straathoekwerker, drukker, broodventer, therapeutisch medewerker, productiemedewerker, thuishulp en was actief als vrijwilliger in de zorg. Op een bepaald moment besloot ik de lerarenopleiding Beeldende Vorming te gaan volgen en ging als docent aan de slag. Ik doceerde als docent in het beroepsonderwijs commerciële vorming de compositieleer als een ordening van lossen elementen tot een geheel. Eindelijk wat orde op zaken! Mijn loopbaan begon meer en meer te lijken op een hink-stap-sprong carrière. Veelal vanuit mijn inmiddels opgezette eigen bedrijf.

Ik ging mij onder andere toeleggen op het coachen en begeleiden van mensen bij hun loopbaan. Zo bleef ik dicht bij mijn vraag wat de zin is van het leven. Ik verzamelde kennis op het gebied van het solliciteren, jezelf presenteren, de elementenleer, Keltische boomhoroscoop, karakteranalyse aan de hand van boomtekeningen, leerde werken met kernkwadranten en narratief werken. Als een autodidact kleurde ik mijn pallet en zocht mij een weg. De vraag naar de zin van het leven, werd steeds priemender. 

Daarna ging ik mij meer toeleggen op het schrijven en doceerde onder andere doel- en publieksgericht schrijven. Dit groeide uit naar het begeleiden van studenten op het gebied van de studieloopbaan, methodische praktijkbegeleiding en het aanleren van managementvaardigheden. Uiteindelijk werd ik levensloop- en loopbaancoach en was initiator van een platform voor coaches. Een grote leerschool voor mijn eigen functioneren. Het leven biedt mij kansen, keer op keer. Om te herstellen en te leren.

Nieuwe kansen

Als alles geweest is
Blijft er niets over
Van wat er was
Maar er is nieuwe ruimte
Om te groeien
In je nieuwe ik
In je betere ik
Je kunt leren van fouten
Die je al eerder gemaakt hebt
Als alles geweest is
Blijft er niets over
Behalve datgene
Wat je geleerd hebt
En datgene
Dat
Zal je verder brengen
Dan ooit tevoren

Waar ligt je kracht?
Mijn kracht lag denk ik in mijn enthousiasme, creativiteit, de aandacht voor de student en het kunnen aanreiken van hanteerbare modellen. Boven alles ben ik oprecht geïnteresseerd naar wat mensen beweegt.

Wordt het leven zinvoller naar mate je ouder wordt?
De zin van het leven wordt naar mate ik ouder word steeds meer het accepteren van de chaos en te leven in het moment. Daarbij ben ik mij steeds meer bewust van de synchroniciteit in mijn leven. Wat betekent dat zinvolle coïncidentie van uiterlijke en innerlijke gebeurtenissen die zelf niet causaal verbonden zijn. En zo realiseer ik mij steeds meer dat mijn verlangen en bereidheid om te zien wie ik werkelijk ben, echt is.

Wat ik mis
Naar verlang
Is naar mijn plaats
Liever nog
Een plaats voor alles
Zelden ervaar ik mijn plaats
Ben ik te laat
Veelal te vroeg
Erger nog opgejaagd
Voortbewogen
Een plaats voor alles
En alles op zijn plaats
Met een schaduwbord
Om naar terug te keren
En alles weer op zijn plek valt.

Kun je zonder ‘zin’ leven?
De zin van het leven zoeken kan geen levensvervulling op zich zijn. Aan de andere kant laat ‘zin’ zich ook niet veronachtzamen. Met andere woorden, bij alles wat je doet is het van belang de zin van je denken en handelen te onderzoeken. Past het bij wie je bent of bij wat je bent, is het positief en het allerbelangrijkste: werkt het verbindend. Kortom: wat breng je in circulatie? Ik citeer hier Gert Jan Segers.

‘Is het op de persoon gerichte afbraak of bouw je op?
Is het wanhoop of hoop?
Wantrouw of vertrouwen?
Haat of liefde?’

De zin van het leven ligt ergens tussen ‘pakken en loslaten’. Tussen ‘zoeken en vinden’. Mijn motto is: kijk om je heen. Wees je bewust van wat er om je heen gebeurt. Leef minder vluchtig en chaotisch en ben je meer geconcentreerd op wat je aan het doen bent. Martin Bril verwoorde dit in het volgende gedicht.

Wat ik wil: Momenten van helderheid.
Of beter nog: van grote klaarheid.
Schaars zijn die momenten en ook nog goed verborgen.
Zoeken heeft dus nauwelijks zin, maar vinden wel.
De kunst is zo te leven dat het mij overkomt.
Die klaarheid, af en toe.

Martin Bril

Bijdragen aan de bron van de levenszin
Achter elk leven gaat een wereld van verlangen schuil. Een verlangen dat duizenden delen en talloze anderen zou inspireren, als ze het van elkaar wisten. Met het vertellen van mijn verhaal geef ik betekenis, voor mezelf en anderen. Door het verwoorden van je levensverhaal maak ik contact met de zin van het leven. Door het verwoorden van mijn levensverhaal maak ik een band met mijzelf én met het leven dat mij omringt. Ik ben -voor even- verleden, heden en toekomst. Ik ben -voor eeuwig en eeuwig- verbonden met wie ik was, is en zal zijn. Mijn leven krijgt zin en betekenis in een groter geheel. Meer nog: ik draag met mijn leven bij aan de bron van levenszin waaruit ook anderen wijsheid putten.  Tot slot kan ik het niet laten dit essay te besluiten met een quote die past in de huidige ‘rat-race-maatschappij’.

‘Pas wanneer je stopt met vangen, komt de vlinder op je hand zitten’

Leonard Bouwhuis | 23-09-2020